Noordhollandstraat 71, Amsterdam
088 - 222 21 23
info@fbn.nlBrokken maken: een zuivere splitsing met onzuivere beschrijving
De uitspraak van Hof Arnhem-Leeuwarden van 19 december 2023 (ECLI:NL:GHARL:2023:10781) over de rechtsgevolgen van een onvoldoende nauwkeurig opgestelde beschrijving is zowel een belangrijke waarschuwing als een steun in de rug voor de notaris.
De casus
In deze uitspraak draaide het om de eigendom van filmrechten. De oorspronkelijke eigenaar van deze én andere filmrechten was een BV die is verdwenen bij een juridische splitsing. Bij die (zuivere) splitsing was het vermogen onder algemene titel overgegaan op twee verkrijgende BV’s. In de beschrijving die de basis vormde voor de splitsing, was in de omschrijving van het door de respectieve verkrijgende BV’s te verkrijgen vermogen bij beide BV’s een post ‘filmrechten’ opgenomen. Een specificatie waaruit kon blijken welke filmrechten op welke verkrijgende BV zou overgaan, ontbrak.
Het Hof komt tot de conclusie dat op grond van de beschrijving niet kan worden vastgesteld welke filmrechten aan welke BV zijn toegedeeld. Aanvullend oordeelt het Hof dat de notariële akte waarbij de splitsing tot stand is gekomen en de daaraan gehechte bijlagen hierover ook geen duidelijkheid kunnen geven. Dit leidt tot de conclusie dat op grond van art. 2:334s BW beide verkrijgende BV’s gezamenlijk eigenaar zijn.
Voor de praktijk
Bij de juridische splitsing staat de beschrijving van het toe te kennen vermogen centraal. Een nauwkeurige beschrijving is voor de effectiviteit van de bescherming die de door de wet voorgeschreven procedure aan de betrokken partijen en overige belanghebbenden biedt, uiteraard essentieel. In een dossier waarin het aantal betrokken partijen beperkt is en het directe risico voor nadelige gevolgen van een niet voldoende nauwkeurige beschrijving laag wordt ingeschat, is de verleiding groot om hierbij niet al te lang stil te staan. Zeker omdat de beschrijving door een externe partij – veelal de accountant of fiscalist van de cliënt – wordt opgesteld en op het laatste moment aan de notaris wordt toegezonden. Onder druk van een deadline voor de deponering, de kosten en tijd die gemoeid zijn met het verkrijgen van een voldoende nauwkeurige beschrijving (met daaraan verbonden de commerciële vraag of deze tijd kan worden gedeclareerd en de relatie met de cliënt en zijn adviseur niet wordt geschaad) en met de geruststelling dat mogelijkheden om de eenmaal tot stand gekomen splitsing na zes maanden aan te tasten (art. 2:334u BW), is de verleiding groot om de beschrijving niet al te kritisch te beoordelen en te deponeren.
Beschrijving
Hiermee wordt echter het belang van de beschrijving onderschat. De beschrijving is niet alleen een essentieel onderdeel van de bescherming van belangen, laat staan zomaar één van de bijlagen bij de splitsingsakte die strekken tot bewijs van het juist doorlopen van de splitsingsprocedure. De splitsingsbeschrijving vormt ook het hart van de splitsing. Dit is terug te vinden in de definitie van de juridische splitsing in art. 2:334a BW:
“De [zuivere splitsing/afsplitsing] is de rechtshandeling waarbij (een deel van) het vermogen van een rechtspersoon […] onder algemene titel overeenkomstig de aan de akte van splitsing gehechte beschrijving wordt verkregen door […].”
De totstandkoming van de juridische splitsing geschiedt bij notariële akte (art. 2:334n lid 1 BW). In deze akte wordt door de notaris geconstateerd dat de juiste procedure is gevolgd en dat met deze akte de splitsing tot stand wordt gebracht. De notaris moet zich, ondanks het feit dat de wet dit oordeel aan de notaris laat, ten aanzien van de bijzonder bewijskracht van de notariële akte én de werking van art. 2:334u BW niet almachtig wanen. Met de akte kan slechts de splitsing tot stand worden gebracht die in de beschrijving is opgenomen. De goederenrechtelijke gevolgen moeten dan ook uit de beschrijving worden afgeleid.
Verantwoordelijkheid
Bij de positie van de notaris die oordeelt of de splitsing tot stand komt, hoort ook de verantwoordelijkheid hiervoor. Deze verantwoordelijkheid wordt extra benadrukt met de door de wet voorgeschreven verklaring van de notaris aan de voet van de akte dat de vormvoorschriften in acht zijn genomen (art. 2:334n lid 2 BW). Het opstellen van de beschrijving zelf zal doorgaans aan de cliënt of zijn adviseur moeten worden overgelaten. Dit neemt niet weg dat het oordeel over de kwaliteit, het tot stand komen van de beoogde rechtsgevolgen en de bekendheid van partijen met deze rechtsgevolgen een verantwoordelijkheid van de notaris blijft. De notaris dient zich een oordeel te vormen over de beoogde rechtsgevolgen, de kwaliteit van de beschrijving en zal partijen moeten wijzen op het belang van een voldoende nauwkeurige beschrijving en op de rechtsgevolgen van een eventueel gebrek aan nauwkeurigheid. De uitspraak van het Hof schenkt de notaris mijns inziens een duidelijk voorbeeld om zijn bemoeienis met de beschrijving te verklaren en het belang van zijn rol te benadrukken.
Wilt u meer informatie over de rol van de notaris bij herstructurering middels juridische fusie en splitsing? Op maandag 10 juni 2024 verzorgt M.J. (Martien) Hofland namens FBN Juristen de live webinar ‘Veel voorkomende fusies en splitsingen: knippen, plakken en knoeien met rechtspersonen’. Tijdens deze webinar wordt onder meer ingegaan op hoe het wel moet, hoe vooral niet en wat de gevolgen en eventuele herstelmogelijkheden zijn bij minder fraai werk.
Meer informatie over de webinar kunt u hier vinden.
PE Notariaat e-learning
© FBN Juristen | Privacy verklaring | Algemene Voorwaarden