Kwijtschelden op koopsom tegelijk met levering kan leiden tot hogere aanslag schenkbelasting

Bij verkoop van de ouderlijke woning door ouders aan een kind komt het regelmatig voor dat de woning wordt verkocht tegen de getaxeerde waarde, waarna de ouders vervolgens kwijtschelden op de koopsom. Een dergelijke transactie leidt tot heffing van overdrachtsbelasting over de waarde in het economische verkeer van de woning. Daarnaast is het kind schenkbelasting verschuldigd omdat hij een deel van de koopsom niet hoeft te betalen. Volgens vaste jurisprudentie mag ter voorkoming van dubbele heffing de verschuldigde schenkbelasting worden verminderd met een deel van de overdrachtsbelasting (art. 24 lid 2 SW).

Hof Amsterdam heeft op 12 februari 2015 (nr 13/00712, Notamail 2015, nr 50) geoordeeld dat als bij de verkoop van een woning gelijktijdig een deel van de koopsom wordt kwijtgescholden, in feite sprake is van de schenking van een deel van een woning zodat voor het bepalen van de omvang van de schenking moet worden aangesloten bij de WOZ-waarde van de woning (verkrijging van een woning, art. 21 lid 5 SW). Als de WOZ-waarde van de woning hoger is dan de waarde in het economische verkeer ten tijde van de verkoop, leidt dit tot problemen.

In de hofuitspraak droeg vader zijn woning over aan zijn dochter voor € 250.000, waarbij direct € 40.000 op de koopsom werd kwijtgescholden. De WOZ-waarde van de woning bedroeg € 258.000.
Dochter had in verband hiermee een schenking van € 40.000 aangegeven. De Inspecteur corrigeert de aangifte schenkbelasting tot een bedrag van € 48.000 door uit te gaan van de WOZ-waarde van de woning minus de na de kwijtschelding resterende koopsom (€ 258.000 -/- € 250.000 + € 40.000). Zo valt de schenking € 8.000 hoger uit, en is de dochter meer belasting verschuldigd.

Het Hof volgt de berekening van de inspecteur en oordeelt dat de omvang van de bevoordeling € 48.000 bedraagt. Weliswaar zijn de verkoop van de woning en de kwijtschelding op de koopprijs twee aparte rechtshandelingen, maar vanwege de gelijktijdigheid van de handelingen is in dit geval sprake van een samenstel van rechtshandelingen. Uitgaande van dit samenstel van rechtshandelingen (op basis waarvan verrekening van overdrachtsbelasting mogelijk is), is het object van de schenking een woning, zodat de maatstaf van heffing wordt gevormd door het verschil tussen de WOZ-waarde van de woning en de betaalde koopsom (art. 21 lid 5 SW).

Redactie
Wordt hier nu een woning geschonken, of een deel van de verschuldigde koopsom kwijtgescholden? Of betreft het de schenking van een deel van de woning? Als al sprake is van de schenking van een woning, dan wordt naar onze mening slechts 40/258ste deel van de woning geschonken. Bijzonder is in dat geval dat de hele WOZ-waarde in aanmerking wordt genomen, en niet de WOZ-waarde naar rato wordt toegerekend aan het deel van de woning dat wordt geschonken.

Op ons kantoor loopt een met deze zaak vergelijkbare procedure, dus ongeacht of in deze procedure cassatie wordt aangetekend geldt; wordt vervolgd!

Uiteraard wordt aan deze uitspraak ook uitgebreid aandacht besteed in de eerstvolgende bijeenkomsten van onze cyclus Fiscale & Civiele Actualiteiten voor het notariaat. Door de unieke formule van drie bijeenkomsten van vijf uur, verspreid over het jaar, houdt u uw kennis up to date en bent u zowel op fiscaal als op civiel gebied volledig op de hoogte over de laatste ontwikkelingen!

Andere berichten

• Hof Arnhem-Leeuwarden 2 mei 2023: de niet-ingeschreven kavelruilovereenkomst
• Een nieuwe wet aan het firmament: De ‘Tijdelijke wet transparantie turboliquidatie’, ter voorkoming van malafide beëindiging van rechtspersonen via turboliquidatie
• De welwillendheidsbeslissing: over de (on)wil van rechters en formulering in notariële akten