Hernieuwde aandacht voor de vennootschapsbelastingplicht van nijvere stichtingen en verenigingen

Sinds 1 januari 2021 zijn grote ANBI's verplicht om voor hun – al bestaande – publicatieplicht gebruik te maken van standaardformulieren. Een balans en een staat van baten en lasten is hier onderdeel van. In het Wetsvoorstel “Wet transparantie maatschappelijke organisaties” is opgenomen dat stichtingen en dergelijke organisaties hun balans en staat van baten en lasten bij het handelsregister dienen te deponeren. Voor de Belastingdienst is het daardoor eenvoudiger om de eventuele belastingplicht voor de vennootschapsbelasting van dergelijke organisaties vast te stellen. Juiste en proactieve voorlichting over de vraag wanneer sprake kan zijn van vennootschapsbelastingplicht voor een stichting of vereniging e.d. is daardoor van nog groter belang geworden.

Auteur: mr. H.J.M. (Henk) Scholman

 Belastingplicht vereniging of stichting

Een stichting of vereniging is belastingplichtig voor de vennootschapsbelasting indien en voorzover deze een onderneming drijft. Dit wordt per activiteit beoordeeld.

Wanneer die activiteit een organisatie van kapitaal en arbeid is die met een winststreven deelneemt aan het maatschappelijk verkeer is in zoverre sprake van belastingplicht voor de vennootschapsbelasting. Een werkzaamheid waarmee in concurrentie wordt getreden met anderen kwalificeert ook als een belastingplichtige onderneming.

Over dit onderwerp bestaat veel jurisprudentie. Voorts zijn specifieke regelingen getroffen door de Staatssecretaris van Financiën voor bijvoorbeeld amateursportverenigingen of gesubsidieerde instelling met exploitatieoverschotten. Onder bepaalde voorwaarden zijn deze organisaties niet belastingplichtig.

Vrijstelling bij geringe winst

Een stichting of vereniging die niet meer dan € 15.000,-- per jaar winst maakt, dan wel niet meer dan € 75.000, -- over het jaar zelf en de vier voorafgaande jaren tezamen is van rechtswege vrijgesteld. De Hoge Raad wees op 21 januari jl. over deze vrijstelling recent nog een arrest voor de situatie waarin de stichting/vereniging nog geen vijf jaar bestond. Zie hiervoor een uitgebreide samenvatting in Via Juridica.

Speciale wettelijke regelingen

In geval sprake is van een belastingplichtige activiteit bestaan voor nijvere stichtingen en verenigingen werkzaam in de sfeer van goede doelen (met ANBI-status) e.d. diverse bijzondere regelingen, zoals:

• een fictieve kostenaftrek wanneer de winst hoofdzakelijk met vrijwilligers behaald wordt;
• een vrijstelling voor winst behaald met fondswervende activiteiten;
• een bestedingsreserve voor culturele instellingen en zogeheten SBBI's

Al deze – en andere onderwerpen – komen uitgebreid aan de orde in het PEN-artikel:

“Hernieuwde aandacht voor de vennootschapsbelastingplicht van nijvere stichtingen en verenigingen”

Doorgaans ontbreekt bij het bestuur van een nijvere stichting of vereniging in de sfeer van de goede doelen specifieke kennis over dit onderwerp en is er geen betrokkenheid van een accountant of belastingadviseur. Vanuit zijn zorgplicht dient de notaris daarom ook te wijzen op eventuele fiscale verplichtingen.

Andere berichten

• In gesprek met de expert: Tim Goudriaan (LL.M.)
• Ervaringsverhaal: Chantal Koster over de 9-daagse opleidingen
• In gesprek met de expert: mr. Leonie Rammeloo