Steward ownership: het verschil tussen een steward en een aandeel

Maatschappelijk verantwoord ondernemen is steeds belangrijker binnen het bedrijfsleven. Steeds meer ondernemingen willen rekening houden met de effecten van hun bedrijfsvoering op mens, milieu en maatschappij. Om deze goede intenties ook tot uitvoering te kunnen brengen, is het wenselijk dat winstmaximalisatie voor aandeelhouders niet de overhand neemt. Wanneer dit namelijk het primaire doel wordt van de onderneming, kan dit ten koste gaan van de missie van het bedrijf, door bijvoorbeeld het verliezen van zeggenschap. Steward ownership biedt hiervoor een oplossing. Bij deze ondernemingsstructuur staat namelijk de missie voorop en wordt het stemrecht en het economisch belang van elkaar gescheiden. 

Steeds meer bedrijven willen dan ook gebruik maken van steward ownership. ‘We Are Stewards’ is een stichting die steward ownership op de kaart wil zetten en ondernemers en investeerders helpt om succesvol gebruik te maken van de ondernemingsstructuur. Op hun website is een overzicht van steward owned bedrijven in Nederland te vinden. Op de lijst staan meer dan 100 ondernemingen, waaronder De Efteling, Time to Momo, Coffeecompany en BuurtzorgT.

Wat is steward ownership?

Steward ownership is een ondernemingsstructuur waarbij zeggenschap en winstrecht zoveel mogelijk van elkaar zijn gescheiden. Het bedrijf kan zich hierdoor richten op haar missie, zonder dat dit wordt beïnvloed door financiële belangen en winstmaximalisatie. Steward ownership kent twee basisprincipes: (1) zelfbestuur en (2) de winst dient de missie.

1) Zelfbestuur: de zeggenschap over de onderneming ligt bij de ‘stewards’. Zo kunnen investeerders die primair een financieel belang hebben de besluitvorming niet beïnvloeden.

2) Winst dient de missie: de winst van de onderneming wordt besteed aan de onderneming zelf. Een deel van de winst kan uitgekeerd worden aan de aandeelhouders, zoals oprichters of investeerders, maar dit blijft beperkt tot een afgesproken bedrag. Zo kan de winst worden geherinvesteerd in de onderneming, besteed aan de werknemers of gedoneerd aan een goed doel verwant aan de missie.

Wie zijn de stewards en waarom zijn ze anders dan aandeelhouders?

Stewards zijn personen die betrokken zijn bij de onderneming en dus ook dicht bij de missie van het bedrijf staan, zoals de oprichters of werknemers. Zij hebben als enigen stemrecht, waardoor investeerders geen invloed hebben op de besluitvorming; zo kan de onderneming zich richten op haar missie.

Doelstelling

Het eerste punt waarop de stewards verschillen van aandeelhouders is het belang dat zij hebben bij de onderneming. Stewards zijn gefocust op de missie van de onderneming en hebben hierbij als doelstelling de onderneming te blijven verbeteren. Daarentegen zijn aandeelhouders vooral gericht op winst, waarbij winstmaximalisatie hun doel is.

Verantwoordelijkheid

Het tweede verschil is de verantwoordelijkheid die beide actoren hebben. Stewards zijn verantwoordelijk voor de gehele onderneming. Zo zullen zij zorgen voor het succes, duurzaamheid en missie van de onderneming, alsmede het werkgeluk van de werknemers en de impact op het klimaat. Aandeelhouders zijn echter slechts verantwoordelijk voor hun eigen aandeel en dus voor hun eigen financiële belang.

Lange of korte termijn

Daarnaast hebben de stewards hun visie gericht op de lange termijn, terwijl de aandeelhouders juist op korte termijn financieel rendement willen zien. Stewards willen investeren in de duurzaamheid van een onderneming, zodat zij op lange termijn nog steeds de missie dienen, maar ook vooruitgang kunnen boeken.

Zeggenschap

Een vierde verschil is hoe de zeggenschap is geregeld binnen de ondernemingen. Bij een steward owned bedrijf hebben de stewards als enigen stemrecht, maar hebben zij geen recht op de winst. Daarnaast zijn er investeerders die juist geen winstrechten bezitten. Aandeelhouders verkrijgen daarentegen in beginsel stemrecht bij het nemen van een aandeel. Zo hebben zij, samen met de mede-aandeelhouders, zeggenschap over de onderneming.

Verhandelbaarheid

Ten slotte verschilt de verhandelbaarheid van het aandeel in de onderneming van elkaar. Stewards kunnen hun zeggenschap niet zomaar verkopen, maar het wordt juist overgedragen aan de volgende stewards. Het stemrecht blijft zo in handen van de personen die nauw betrokken zijn bij de onderneming en de koers bepalen in lijn met de missie. Aandeelhouders kunnen hun aandeel wel verkopen. Dit is juist gunstig bij waardestijging van het aandeel.

Conclusie

Steward ownership stelt bedrijven in staat om hun missie centraal te stellen, zonder de druk van externe investeerders die gefocust zijn op snelle financiële rendementen. Het biedt een structuur die niet alleen winstgevend kan zijn, maar ook maatschappelijk verantwoord, namelijk door de belangen van mens, milieu en maatschappij boven de winstmaximalisatie voor aandeelhouders te plaatsen.

Andere berichten

• In gesprek met de expert: Tim Goudriaan (LL.M.)
• Ervaringsverhaal: Chantal Koster over de 9-daagse opleidingen
• In gesprek met de expert: mr. Leonie Rammeloo